Agnieszka Mojmira Antonik „Wicca. Religia czarownic dla tych, którzy chcą wiedzieć i zrobić pierwszy krok, by doświadczyć”

Tak naprawdę, żeby zrobić pierwszy krok by doświadczyć, należy sobie znaleźć nauczyciela i pójść przynajmniej najbardziej znanym cyklem (rok i jeden dzień treningu, potem inicjacja pierwszego stopnia). Oczywiście każda reguła ma swój wyjątek, ale na pewno drogą do tego nie jest przeczytanie książki, którą napisała Pani Agnieszka Mojmira Antonik.

Publikacja „Wicca. Religia czarownic dla tych, którzy chcą wiedzieć i zrobić pierwszy krok, by  doświadczyć” przeszła już do historii. Historii negatywnej oczywiście. Na wielu imprezach środowiskowych gdy neopogańskie towarzystwo spożyło tylko minimalne ilości alkoholu tradycją się stało że, ktoś z uczestników zabawy brał „tą wspaniałą” książkę i czytał na głos. Nie zdarzyło się, żeby  reszta imprezowiczów zachowywała powagę. Najczęstszym komentarzem był zbiorowy rechot. To mnie akurat nie dziwi. Sam się dobrze ubawiłem. 

Książkę Mojmiry recenzowało już kilka osób. Dziwnym trafem hagiograficzne recenzje otrzymała wyłącznie od znajomych i przyjaciół.  Reszta litościwie zachowała dystans do sprawy, bądź w bardzo kulturalnych i ogólnych tezach oceniła ją zdecydowanie negatywnie. Polecam choćby  recenzję autorstwa Rawimira. Sam również kilkakrotnie o rzeczonej lekturze wzmiankowałem, czego ślad można znaleźć m.in. na forum "Wicca tradycyjne", a także tutaj na "Agōgē Ræderze XL".

Ponieważ Pani Agnieszka Mojmira Antonik na swoim blogu uroczyście ogłosiła, że wkrótce  jej wiekopomne dzieło ukaże się w księgarniach internetowych w formie e-booka, postanowiłem jednak w trosce o kondycję psychiczną potencjalnych czytelników zabrać głos w tej materii. 

Na pierwszej stronie okładki, do swojej wizji wicca zachęca sama autorka, w dziewiczym wianku, w mojej opinii, w bardzo erotyczny sposób, z figlarnym spojrzeniem pieszcząc dłonią jajka. I to jest jeden z niewielu pozytywnych akcentów w tej książce. Bo już na ostatniej stronie okładki gdy dochodzi do słowa pisanego autorka nie pieści się ze swoją biografią z której dowiedzieć się możemy m.in., że jest wiccanką tradycyjną, silnie związaną z pogaństwem nordyckim, tradycją tantryczną. Jest także współzałożycielką Stowarzyszenia Jera i Somayog. Z jej bloga dodatkowo dowiadujemy się, że jest tarocistką, dyplomowaną uzdrowicielką praniczną oraz Reijukido Reiki. 

Nie chcę odnosić się do większości wymienionych specjalizacji, ponieważ nie czuję się kompetentnym. Ustosunkuję się wyłącznie do fachowości Pani Mojmiry w dziedzinie wicca, którą wykazała się popełniając odnośną publikację.  

DEFINICJA „WICCA” PRZYJĘTA W KSIĄŻCE

Autorka już w fundamentalnym określeniu co to jest w ogóle wicca, wprowadza chaos pojęciowy. Z jednej strony podaje własne definicje wicca, z drugiej rozwijając je, pisze o czymś zupełnie innym. Wrzuca do wspólnego wora wicca tradycyjne i eklektyczne.

Na stronie dwunastej dowiadujemy się, że wicca to religia inicjacyjna i misteryjna. Pozostała część książki opisuje rytuały eklektyczne, które Pani Antonik co pewien czas próbuje uzupełnić własnymi wspomnieniami (nie wiadomo czy pisze o rytuałach swojego covenu, w których uczestniczyła, czy pisze o jakichś swoich samotnych praktykach. Logika wskazuje jednak na to pierwsze).

Podobno książka jest o wicca [w domyśle tradycyjnej], ale na stronie dziewiątej Pani Antonik pisze:

Dlatego też lepiej poznać czarostwo odrobinę samemu, poczuć namiastkę tradycyjnej wicca, posmakować, upewnić się, że to jest właśnie to, nim podejmie się decyzję o pójściu na całość. Książka ta przeznaczona jest również dla tych, którzy pragną poznać obraz wicca z punktu widzenia osoby inicjowanej, osoby, której wiedza na temat życia i praktyk czarownic opiera się nie tyle na teoriach książkowych i wiadomościach zaczerpniętych z Internetu – często przypominających bardziej science fiction niż tradycyjną wicca – ile na własnym doświadczeniu.

Dla mnie jest to zupełny bełkot (ale oczywiście mogę się mylić). Odnosząc się do tego muszę stwierdzić, że autorka zwyczajnie dubluje strony internetowe wicca eklektycznego, nie wnosząc nic nowego.

Wicca to z definicji religia inicjacyjna, a więc podobnie jak osoba nieochrzczona nie może powiedzieć o sobie, że jest w pełni chrześcijaninem - ponieważ do najważniejszych elementów, jak komunia czy inne sakramenty, nie jest dopuszczona - tak i osoba nieinicjowana w wicca nie może powiedzieć, że jest w pełni wiccaninem czy wiccanką. (s.14)

Parę linijek dalej czytamy: 

Nie znaczy to jednak, że wicca nie można poznawać nie będąc inicjowanym czy nawet praktykować elementów, o których wiedza jest ogólnie dostępna.

Moja uwaga jak wyżej. Dalej,  na stronie siedemnastej mamy statystyki dotyczące ilości wiccan i też nie wiemy o kim mowa? O eklektykach, tradycyjnych czy wszystkim razem. Itd. Itd. 

PROPEDEUTYKA CZAROWNICTWA

Zawartość merytoryczna książki poraziła mnie. Mówiąc kolokwialnie zwyczajnie poległem.

• To religia miłości i szacunku względem siebie samego, otaczających nas ludzi oraz środowiska naturalnego … (s.14)

Miłość, szacunek i tolerancja wśród wiccan to zwyczajny mit. Historia wicca znana wszystkim mówi wręcz coś odwrotnego. Po pierwsze, nie powstała ona w kręgu orędowników tolerancji i zrozumienia dla kontrowersyjnych zjawisk. Pierwsi wiccanie byli konserwatystami (Gardner, Clutterbuck-Fordham) i zdecydowanie potępiali coś, z czym dziś czarownictwo jest powszechnie kojarzone np. homoseksualizm. Gerald Gardner był homofobem, podobnie np. jak i John Score. Część wiccan na przestrzeni lat wprawdzie zmieniła zdanie, ale na pewno nie wszyscy. To, że do lat 80. homoseksualizm budził kontrowersje wśród wiccan, wiemy, bo wspomniała o tym Deborah Lipp w swojej książce. Nawet dziś istnieją coveny, które nie przyjmą osób homoseksualnych w swoje kręgi. 
Może miała na myśli Pani szacunek do innych nacji? Derek Boothby był szkockim nacjonalistą, a John Score potępiał napływ emigrantów do Wielkiej Brytanii. Do dziś trafiają się wiccanie, którzy nie lubią emigrantów. Nie wspomnę już o statystykach przedstawionych w książce Ronalda Huttona "Triumph of the Moon", gdzie większość wiccan w latach 60. znana była z prawicowego światopoglądu.

• to twór łączący tradycje ludowe z praktykami magicznymi zaczerpniętymi z różnych kręgów kulturowych oraz szkół okultystycznych, sięgający do mistycyzmu, wiedzy astrologicznej, tarota, run oraz współczesnej wiedzy psychologicznej. (s. 12)

Odnoszę wrażenie, że mówimy o jakichś różnych wicca. Z mojej wiedzy i doświadczenia wynika, że o ile prywatnie wiccanie mogą zajmować się runami, tarotem czy astrologią we własnym zakresie, o tyle, z tradycyjnymi praktykami wiccańskimi nie ma to wiele wspólnego. Jeśli bywają takie przypadki to muszą być marginalne.

Wiccanie ujawniają się rzadko, a każdy kowen to autonomiczna jednostka, w której liczba praktykujących może wahać się od 3 do 13 osób. (s. 17)

Dziwnym trafem większość osób z jej deklarowanego covenu jest mi znana. Podobnie jak inni z innych. A swoją drogą nie rozumiem, dlaczego miałby się zacząć od trzech osób coven? Wystarczy dwoje kapłanów płci przeciwnej, żeby poprowadzić rytuał tradycyjnej wicca. Ponadto dlaczego coven miałby się zamknąć w przedziale do 13 osób? To nie jest nigdzie skodyfikowane.

Polskie określenia takie jak „czarownik”, „czarnoksiężnik” czy „czarodziej” pociągają za sobą nieco inny ładunek znaczeniowy, przez co nie są wykorzystywane przez polskich wiccan w odniesieniu do siebie samych. (s. 18)

To dziwne, bo wiccanie polscy używają słowa „czarownik”. Ja osobiście jestem „czarownikiem” nie „czarownicą”. Słowo „czarnoksiężnik” ma negatywne konotacje, ale „czarodziej”? Ponadto zwrócę uwagę, że w języku polskim słowo „czarownik” nie było odbierane tak pejoratywnie jak „czarownica”. Oczywiście, nie ma to jak bezmyślna kalka z angielskiego …

Osobiście wierzę, że kowen z New Forest istniał i że zafascynowany własnym odkryciem mężczyzna faktycznie otrzymał notatki, które od dziesiątek lub setek lat przekazywane były sobie przez kolejne pokolenia czarownic. (s. 22)

Nie bardzo rozumiem, jakie to notatki mógł otrzymać Pan Gardner, skoro na dobrą sprawę cały materiał skompilował sam? Jeśli uwierzymy w teorię, że czarownictwo przedgardneriańskie faktycznie istniało, a co za tym idzie, wywodziło się ze Stowarzyszeń Zaklinaczy Koni, to teksty, które mógł poznać Gardner korzeniami sięgały co najwyżej osiemnastego stulecia. Jeśli porównamy teksty tego Stowarzyszenia z tymi, które znalazły się w pierwszej Księdze Cieni, to jasno widzimy że jest to coś zupełnie innego. Pomijając fakt, że jeśli już, to nie były to teksty „wioskowych czarownic”, jak wynika z tekstu Pani Mojmiry, tylko członków męskiego stowarzyszenia o para-masońskim charakterze. 

Według samego Gardnera miejscem jego inicjacji był wielki dom w sąsiedztwie, który należeć miał do znanej i poważanej kobiety, zwanej Starą Dorotą – późniejsze próby weryfikacji wykazały, że kobietą tą byłą Dorothy Cluttebuck. (s. 25)

Brakuje „r” w nazwisku Clutterbuck, ale to może być tylko literówka.

Nawet jednak, jeśli przyjmiemy prawdziwość tego twierdzenia, wspomniana mieszkanka Highcliffe była w tamtym czasie w posiadaniu aż trzech domów, a główni badacze narodzin wicca –Ronald Hutton oraz Philip Heselton – nie są zgodni, który z nich mógłby to być. (s. 25)

Czytała Pani Philipa Heseltona? Zaraz wykażemy jak uważanie. 

Gerald nigdy oficjalnie nie wyznał, od kogo otrzymał swoją inicjację, jednak od początku zakładano, że była to Stara Dorota (której istnienie, tak na marginesie, jeszcze niedawno podważano). Ze względu jednak na brak jakichkolwiek niemal dowodów na związki Doroty z pogaństwem w ogóle, o czarownicach nie wspominając… (s.25)

Związki "Old Dorothy" z pogaństwem wykazał Philip Heselton analizując jej prywatne zapiski. Pisała o moralności, której istotnym przejawem było utrzymywanie tajemnic. Pisała o naturze, w sposób bardzo niejednoznaczny. Jej ulubionym dniem miało być letnie przesilenie. Głównym źródłem inspiracji dla Clutterbuck-Fordham była natura: cykl pór roku, ptaki, zwierzęta, kwiaty i zioła. W jej twórczości występują postacie wróżek (fairies) i inne bezimienne duchy natury, które zidentyfikować można tylko z postacią Bogini. Jeden z poematów nosi tytuł „Biała Pasterka”, jak zwróciła uwagę Heseltonowi Patricia Crowther, mianem tym określano Boginię w starożytnej Grecji. Wymienić można jeszcze wiersz pt. „ Noc pełni księżyca” z 28 czerwca 1942, w którym pisała ona o budowaniu ołtarza dla Boga pod kopułą nieba. Inne, wyraźne według Heseltona odnośniki do kultu Bogini widoczne są w wierszu napisanym 30 lipca 1942 r., przeddzień wigilii święta Lammas, a także w innym napisanym w przesilenie letnie 21 czerwca 1943 r. Widoczne są też odniesienia do księżyca, starych dat świąt. Często przewijającym się motywem w jej twórczości była róża. Heselton spekuluje, że symbolizowała ona boginię Wenus, ale jak sama zaznacza nie jest to pewna interpretacja. Warto zwrócić również uwagę, że Dorothy Clutterbuck-Fordham swojego szofera określała mianem „The Wise Man”, epitetem określającym czarownika, a swojego ogrodnika Griffina opisywała zdaniem: „Tutaj mamy czarownika z różdżką! Który czyni kamienny grunt kwitnącym niczym przysłowiowa róża”. Jak ją sympatycznie podsumował Heselton "była ona pogańska we wszystkim oprócz imienia". Są jednak jakiekolwiek dowody! I widać jak czytała Pani książki Heseltona…

Wiemy, że Gardner podczas rytuału był nagi, że musiał złożyć konkretną przysięgę dotyczącą nowo przyjętej wiary oraz jej obrzędów, jak również, że mniej więcej w połowie rytuału po raz pierwszy usłyszał staroangielskie słowo „wicca”. (s. 26) 

To już jest dla mnie bardzo ciekawe, bo akurat Gardner w swoich pierwszych pracach pisał ten termin przez jedno „c” („wica”). Podwójne wprowadził dopiero pod koniec życia, wyraźnie pod wpływem Charlesa Cardella. 

Z drugiej strony uczestnictwo w kulcie czarownic było wielką tajemnicą i wszelkie ślady ich działalności były natychmiast niszczone, a więc poszukiwane przez badaczy dowody nie mają teoretycznie prawa istnienia (s. 26)

Akurat wspomniany Philip Heselton był odmiennego zdania. Analizując twórczość osób, które jak podejrzewał, należały do covenu z New Forest, wykazał wiele istniejących tam pogańskich wątków m.in. rozpatrując twórczość Katherine Oldmeadow zauważa, że wiele z jej książek zawiera takowe elementy: akcentowanie roli natury oraz opisy krajobrazów, wiara we wróżki, duchy natury, pogańskich bogów i boginie, ludowe obchody Dnia Majowego, zielarstwo, wróżenie, tańce rytualne na boso, inicjacje, tajne stowarzyszenia, czarownictwo, lokalną historię związaną z królem Williamem Rufusem, elementy rytuałów etc. Wystarczy? 

Gdzie pracował magicznie pierwszy kowen Gardnera, ani jak często się spotykał, nie wiemy … (s. 26)

Według Heseltona coven spotykał się na obrzędach w kilku różnych miejscach: w Mill House, jak również przy „Nagim człowieku”, sztywnym i kwitnącym pniu dębu rosnącym w Lyndhurst obok Wilverley Post na terenie New Forest. Stamtąd następnie samochodem udawano się do różnych innych miejsc, m.in. do Knightwood Oak oraz Mark Ash Wood. Jednak wiemy ...

Istnieją  również i takie tradycje, które przekazywane były między członkami rodzin z pokolenia na pokolenie i mimo podobieństwa praktyk oraz wierzeń … (s. 30)

Ale już Pani Mojmira ich nie wymieni? I z resztą, o których tradycjach i praktykach mowa (Clan Tubal Cain a może toadsmen)? Nie wiadomo o co konkretnie chodzi ...

Inicjowany w 1939 roku do kowenu działającego na terenie New Forest w Anglii, zajął się kompletnym opracowaniem otrzymanej we fragmentach Księgi Cieni (choć sama nazwa pojawiła się dużo później), będącej podstawowym zbiorem wiccańskich tekstów … (s. 30)

Prawda jest taka, że ją skleił kilka lat później (1946-1949) i pierwsi jego uczniowie nawet jej nie znali w takiej wersji, jaką znają ją gardnerianie po 1955 r. Jak zaznacza Aidan Kelly żaden z rytuałów w 1953 r. nie bazował na "pogańskiej" teologii. Były one adaptacją kabalistycznych procedur z "Większego Klucza Salomona" i zawierały cytaty z Crowleya. To późniejsza Księga Cieni z elementami dodanymi przez Doreen Valiente stanowi "kanon" tradycji gardneriańskiej i aleksandriańskiej. Ta pierwsza przeszła do historii wraz z kształtowaniem się wicca w latach 50. XX w.

Zaznaczę jednak, że krążą plotki o tym, że pojawili się jacyś gardnerianie, którzy w swoich Księgach Cieni mieli zupełnie inny materiał niż ten „kanoniczny”. Może tak być, ponieważ Gardner na początku lat 50. inicjował swoich uczniów na drugi i trzeci stopień, a oni zakładali swoje coveny np. Barbara i Gilbert Vickersowie (choć podobno akurat ich coven się rozpadł). Bardzo możliwe, że stary przekaz przetrwał w kilku liniach,  ale na pewno nie był to ten, który Gardner sporządził wraz z Valiente po 1955 r., i którym posługuje się do dziś większość tradycyjnych wiccan (m.in. linia Pani Mojmiry).

Na czele gardneriańskiego kowenu stoi arcykapłanka i arcykapłan, a wszystkie rytuały, w których mogą brać udział jedynie osoby inicjowane, odprawiane są nago (s. 30). 

1)  Te zimą na otwartej przestrzeni też? Ale dobrze, nie bądźmy aż tacy złośliwi. Wszyscy dobrze wiemy, że zimą rytuałów nie odprawia się na otwartej przestrzeni. Jednakże próżno w wicca na cokolwiek szukać reguły bez wyjątków.

Z tego co wiem gardnerianie też czasem używają szat lub peleryn w określonych sytuacjach. Słyszała Pani może tę historię opowiadaną m.in. przez Doreen Valiente, o ciężarówce i chwili kiedy cały coven nakrył się czarnymi kapturami?

2)    Rzadkim przypadkiem w tradycji gardneriańskiej jest tzw. „Outer court”, który opisał w swojej książce Hans Holzer. Czy osoby biorące udział w takich rytuałach też są inicjowane?

Przystąpienie do tradycji wymaga znalezienia na własną rękę kowenu i poproszenia arcykapłana lub arcykapłanki (w zależności od płci osoby proszącej – zawsze na krzyż) o inicjację. Po otrzymaniu odpowiedzi pozytywnej, a następnie po przejściu okresu próbnego, trwającego co najmniej rok i jeden dzień, kandydat zostaje wyświęcony na kapłana lub kapłankę wicca. (s. 31)

1) I znowu nieścisłość. Uczyć do inicjacji może osoba tej samej płci. Tutaj odbywa się tylko nauka teoretyczna. Nie istnieją formalne przeszkody, dla których nie można prosić osoby tej samej płci o naukę przed inicjacją (nauczyciel w razie potrzeby konsultuje sprawę z osobą, która ma inicjować kandydata lub kandydatkę). Dopiero od inicjacji wszystko się zmienia, ale to już nie dotyczy teorii tylko praktyki. Teorii w dalszym ciągu może uczyć osoba tej samej płci, praktyki już osoba przeciwnej (choć znany jest przynajmniej jeden taki wyjątek w tradycji aleksandriańskiej). Chyba, że Pani Mojmira przez pryzmat swojej linii mówi o wszystkich innych, bo owszem w niektórych może tak być (ale musi to należeć do rzadkości). 

2) "Wyświęcenie" na kapłana / kapłankę nie jest z góry gwarantowane po odbyciu rocznego szkolenia.  

Alex twierdził, że w czarostwo inicjowała go babka zanim jeszcze został przyjęty do kowenu gardneriańskiego, co miało legalizować jego przyszłe działania oraz nadać jego linii posmak większej tradycyjności. (s. 31)

Oczywiście wszyscy wiedzą, że była to typowa bajka Alexa, którą sprzedał jednej dziennikarce. Babcia Alexa zmarła jeszcze przed jego narodzinami. Tylko dlaczego Pani Mojmira tego nie wyjaśnia i nie komentuje? 

Wicca aleksandriańska jest tradycją bardziej otwartą na nowości oraz mniej skrytą i radykalną. Wyrazem tego jest między innymi fakt, że rytualna nagość podczas rytuałów nie jest obowiązkowa, a uczestnictwo w rytuałach jest dozwolone już po przejściu inicjacji neofickiej (zerowej) i złożeniu przysięgi niewyjawiania wiccańskich sekretów. (s.31-32)

1) Rozumiem, że w Polsce szlaki wicca jako pierwsza przetarła aleksandriańska arcykapłanka Enenna, w której linii występuje stopień neofity. Tak naprawdę ten stopień występuje głównie w jej linii. W amerykańskich liniach tradycji aleksandriańskiej istnieje odpowiednik tego poziomu o nazwie „dedykant”. Plus oczywiście wspomniany „Outer court” w tradycji gardneriańskiej. Więc jest to rzadkie zjawisko i raczej wyjątek niż reguła. Regułą Pani Mojmiro jest tradycja roku i jednego dnia (oczywiście, różnie interpretowana w zależności od linii przekazu czy covenu).

2) Czyli mówimy znowu o pewnej dowolności, jak ktoś chce to jest nago, a jak nie to w szacie? Kompletne nieporozumienie, praktycznie wszystkie rytuały odprawiane są nago. Wyjątki od tej reguły wiążą się z pewnymi czynnikami.

Wiedzą o innych nurtach czarownictwa Pani Antonik zaimponowała mi już totalnie. Nie wiem czy to jest kwestia niezrozumienia zagadnienia czy brak dostępu do poważnych źródeł?

WICCA DIANICZNA

Tradycja założona w latach 70. Przez Zsuzannę Budapest, która idealnie wpasowała się w rozrastający się wówczas ruch feministyczny. Kult w wicca dianicznej skupia się wyłącznie wokół postaci Bogini, a członkami kowenów w tej tradycji są niemal wyłącznie kobiety. Niektóre z linii dianicznych przyjmują istnienie Boga, jednak występuje on w podrzędnej roli ukochanego Bogini i nie jest oddawana mu cześć. Takowe koweny zazwyczaj zgadzają się również na przyjmowanie w swoje szeregi mężczyzn. (s. 33) 

Cóż, Pani Mojmira tutaj jakby łączy w jedną całość dwa nurty dianizmu – ruch Z. Budapest oraz McFarland Dianic Tradition, który jest odrębnym nurtem. Tego nie można tak łatwo do jednego worka wrzucić. To są dwie różne rzeczy. Ten pierwszy nurt nie przyjmuje mężczyzn, drugi tak, ale traktuje je jako osoby drugiej kategorii. To tak jakby uznać, że aleksandrianie nie różnią się niczym od gardnerian i są dokładnie tym samym.

WICCA SAKSOŃSKA

Amerykańska tradycja założona przez Rymonda Bucklanda, który połączył założenia wicca gardneriańskiej i celtyckiej (s.34).

Chyba germańskiej? To tradycje germańskie, głównie kult germańskich bogów Wodena i Freyi. To nie są bogowie celtyccy tylko GERMAŃSCY!!! Zadeklarowana Pani „..silnie związaną z pogaństwem nordyckim” ...  

FAIRY/ FAERY/ FAEIRY WICCA

Tradycja spopularyzowana przez Corę i Victora Anderson, której nazwy nie tłumaczy się zazwyczaj na język polski (s.34).

To już w ogóle mistrzostwo! Faery Wicca lub Fairy Wicca to zbiorczy termin określający ścieżki czarownictwa, oparte o  praktykę z gnomami, elfami, celtyckimi wróżkami, duchami natury etc. To natomiast co opisuje pod tym hasłem Pani Mojmira to FERI TRADITION. To jest zupełnie coś innego … Czyli z nazwy wydaje się podobne, ale ma zupełnie inne znaczenie.

SOLITARY WICCA

To wicca dla samotników, która przede wszystkim odnosi się do wiccan inicjowanych w jedną z tradycji, którzy po dłuższym czy krótszym czasie pracy w kowenie, decydują się na samodzielną praktykę. (s. 35)

Samotną ścieżką może iść każdy i głównie idą nią samotnicy bez inicjacji. 

WICCA EKLEKTYCZNA

Wicca dla osób inicjowanych w żadną z wiccańskich tradycji i opierających się w swoich praktykach wyłącznie na wiedzy zaczerpniętej z książek lub innych tego typu źródeł. (s.35) 

To jest prawda, ale czym się to różni od Solitary Wicca? Ścieżka samotnicza to jakby jeden z nurtów w obrębie eklektycznej wicca.

Wiccanie - wyłączając z rachunku święta lunarne, czyli esbaty, których możemy mieć kolejnych 12 lub 13 - świętują obecnie 8 razy do roku: podczas czterech Wielkich Sabatów, którymi są Samhain, Imbolc, Beltaine i Lammas, oraz czterech Mniejszych Sabatów, czyli Yule, Ostary, Lithy i Mabon. [...] Pierwsze zgromadzone wokół Geralda Gardnera czarownice obchodziły bowiem jedynie Samhain, Imbolc, Beltain oraz Lammas i dopiero za sprawą głosów, jakie podniosły się w jego kowenie, liczba ta za zgodą ich arcykapłana poszerzona została o przesilenia i równonoce. (s. 38)

Świetnie Pani Ekspert! Tylko nie zwróciła Pani uwagi na to, że pierwsi wiccanie w ogóle nie stosowali tych nazw (oprócz Lammas, którą teraz zwykle eklektycy nazywają Lughnassadh lub Lughsanadh). Większość linii do dziś ich nie używa. Za czasów Gardnera celebrowano Halloween, Candlemas, May Day/May Eve/ Walpurgisnight/ Beltane oraz Lammas. A potem dodano "przesilenia" i "równonoce" a nie jakieś nazwy jedne germańskie, drugie celtyckie z jedną rodem z twórczości J.R.R. Tolkiena w zniekształconej formie … 

Wicca to religia, która swoją tradycją nawiązywać pragnie do praktyk dawnych czarownic: kobiet i mężczyzn, którzy żyjąc w większości bardzo zwyczajnie i ubogo, nie posiadali narzędzi magicznych przeznaczonych tylko i wyłącznie do tego właśnie celu. (s.64) 

Aleksandrianie, którzy czerpią więcej praktyk ze szkół magii ceremonialnej nie kwalifikują się do tego określenia, ponieważ używają bardzo wyrafinowanych i estetycznych rekwizytów. 

Wicca gardneriańska czy aleksandriańska wymieniają jako podstawowe 7 narzędzi (athame, nóż z białą rączką, pentakl, różdżka, miecz, bicz oraz sznury), … (s. 64)

Ponieważ w mojej linii przekazu narzędzia są objęte „przysięgą milczenia”, mogę tylko powiedzieć, że te informacje trochę mijają się z prawdą …

Bolline – jak inaczej określa się nóż z białą rączką – może być zarówno obosieczny, jak i posiadać tylko jedną ostrą stronę. (s. 73)

 „Bolline” wywodzi się z praktyk druidyzmu i większość tradycyjnych wiccan go nie używa. 

Sznury wykorzystywane są głównie przez osoby inicjowane podczas wspólnie odprawianych rytuałów i symbolizują więź zaufania i miłości istniejącą między członkami danego kowenu. Wykorzystuje się je również podczas rytuału inicjacji, przy uprawianiu konkretnego rodzaju magii, a w niektórych tradycjach, jak wicca aleksandriańska, odpowiednie kolory mówią o randze danej czarownicy. (s. 75-76)

Tylko nie wiem o co w tym chodzi? Aleksandrianie na ogół nie noszą sznurów jako pasków do szat i nie manifestują przez to swojej hierarchiczności jak w stopniach karate.  

Obecnie niektóre koweny zupełnie rezygnują z umieszczenia bicza na ołtarzu czy nawet używania go podczas rytuałów (również w rytuale inicjacji nowych członków), uznając go za narzędzie nieodpowiednie i przywołujące na myśli negatywne skojarzenia. (s. 76)

Z tego co wiem, jeśli coś takiego ma miejsce, to możemy tutaj mówić o „rozmyciu przekazu”, czyli, że coś nazywa się „wicca” ale już odchodzi od jej głównego założenia i przestaje uczyć tego, co powinno. W każdym razie ortodoksyjne, konserwatywne coveny zawsze używają bicza.

Szata w kolorze czarnym – (…) – jest niezbędnym elementem garderoby każdej czarownicy, bez względu na to czy jest ona inicjowana, czy nie, i czy podczas rytuałów ma zamiar występować skyclad (co ze względu na warunki pogodowe lub niewystarczającą znajomość grupy nie zawsze jest możliwe), czy w stroju rytualnym. (s. 80)

Super! Większość aleksandrian używa jednak białych. Oczywiście nie zawsze – przeważnie. 

A swoją drogą po co praktykującej „skyclad” czarownicy szata? To tak jak służbowy laptop dla kasjerki w supermarkecie. No chyba, że czarna szata przyda się czasem idealnie do pozowania do zdjęć na warsztatach …

POWIERZCHOWNE INFORMACJE

Pani Mojmira niczym autorki artykułów do prasy kobiecej przedstawiła pewne informacje o wicca wyjątkowo płytko. Pierwszym przykładem są trzy wersje  źródłosłowu wicca :

… od indoeuropejskiego rdzenia weik  – terminu, który zawiera w sobie ideę związku magii z religią. Według kolejnej słowo „wicca” czerpie swoją formę od anglosaskiego wic, które oznaczać miało „naginać”, „kształtować” i mówiło o posiadaniu przez daną osobę mocy tworzenia i przekształcania w znaczeniu nie tylko fizycznym, ale i duchowym. Trzecia z teorii odwołuje się natomiast do słowa wise, oznaczającego „osobę mądrą, posiadającą wiedzę”. (s. 16)

Skomentuję to następująco: Erica Jong podaje, że „Weik” znaczy po prostu „zginać”. Słownik Concrie Etymological Dictionary of the English Language porównuje staroangielskie słowo wikken (przepowiadać, przewidywać przyszłość), ze staronordyckim słowem vikja, a także islandzkim vīkja (lub vik – inn) - „odsunąć się”, „zsunąć się”, „odszczepić się od ogółu”, „od normy ogólnie przyjętej” (Concrie Etymological Dictionary of the English Language, Sheat, Elarendon Press Series, s.613). Skąd to „wic”, bo jak mniemam to dalsze rozważania pani Jong? Koncepcji jest naturalnie znacznie więcej np. An Anglo – Saxon Dictionary, podaje kilka wcześniejszych słów na określenie czarownictwa. W formie męskiej są to: wicce-craeft, wicce-dom, wiccung-dom, a żeńskiej wiccung. Wicca oznaczało czarownika, a właściwie jego pozytywne określenia: „mądrego”, „wiedzącego” (rodzaj męski). Współczesna witch, to dawniej: wicce, wycce, wicche, wichche, wychche, wycche, wiche, wyche, wech, wich, wytche, wych, witche, weche, wech, wesch, wisch, which (whitche, wheche, wytch), vytsche, vyche, weyche.

… jak często mówią sami wiccanie, wszystkie boginie to tylko oblicza jednej Bogini, a wszyscy bogowie to tylko twarze jednego Boga. (s.62) 

To tylko jedna z wielu koncepcji. Tych interpretacji jest znacznie więcej i nie wszyscy zgadzają się z tym, co przedstawiła Pani Antonik. Temat ten omówił szczegółowo m.in. Leo Ruickbie, dla przykładu wymienię kilka opcji z jego listy np.: monoteizm oparty na kulcie Bogini, nierówny duoteizm, gdzie jedna postać Bóg lub Bogini jest bardziej akcentowana, duoteizm równy, dualizm – jak możemy podejrzewać, jest parafrazą chrześcijańskiej doktryny „świętego dualizmu”, gdzie Bóg i Bogini występują jako całość, trynitarianizm, gdzie Bóg i Bogini widziani są tylko jako pośrednicy w kontaktach z ludźmi, a są upoważnieni do tego,  przez emanujące mocą, najwyższe boskie źródło, które jest ponad wszelkim stanem, inny to np. metaforycznie dualistyczny monoteizm (MDM), gdzie Bóg/Bogini jest środkiem do zrozumienia mocy, nieistniejącej jako oddzielna kategoria (byt) etc.  Jest ich jeszcze około kilkunastu. Zachęcam do lektury.

TRADYCJA GARDNERIAŃSKO – ALEKSANDRIAŃSKA

Kolejnym często powtarzającym się motywem jest kwestia „trzech głównych tradycji” –„tradycja gardneriańsko-aleksandriańska” (s.30), „Trzy główne linie współczesnego czarownictwa” (s.28). I tutaj napiszę krótko: nie ma czegoś takiego jak linia gardneriańsko-aleksandriańska!!!

W zamierzchłej przeszłości powstała tradycja Algard, która była próbą połączenia tych dwóch tradycji, ale z czasem przestała istnieć.

Rzadko też zdarza się coś takiego jak „czysta pod względem przekazu i członków” linia gardneriańska czy aleksandriańska. Przedstawiciele obu tradycji wielokrotnie przemieszczali się na zasadzie roszady. Zdarza się, że jedna linia gardneriańska ma więcej wspólnych elementów z inną linią aleksandriańską, niż np. dwie aleksandriańskie. Jest to zupełnie normalne. Ale zawsze każda linia pozostaje w nurcie tylko jednej z nich. 

Z tego co wiem, linia, którą reprezentują Pani Mojmira to jedna z gardneriańskich linii Whitecroft, której specyficzne odgałęzienie stanowi nurt rozpoczęty przez Vivianne i jej męża Chrisa Crowley’ów.

Tutaj historia jednak prezentuje się nie tak jasno. Pani Vivianne Crowley, która otrzymała pierwszy stopień od Aleksa i Maxine Sandersów z czasem zmieniła coven przechodząc do grupy tradycji gardneriańskiej, gdzie otrzymała drugi i trzeci stopień. Drugi stopień jest tak naprawdę kluczowy dla określenia przynależności do tradycji. Zgodnie z tą regułą Pani Crowley jest po prostu gardnerianką. I tutaj wszystko by się zgadzało, bo w końcu linia Whitecroft to tradycja gardneriańska. Krążą też plotki, że Pani Crowley ma także trzeci stopień w tradycji aleksandriańskiej, i że poprosiła arcykapłanów tejże tradycji o dodatkową inicjację. Możliwe. 

Poczciwa Pani Vivianne postanowiła wprowadzić w swoim covenie gardneriańskim nieco elementów aleksandriańskich. W wyniku tego, inni gardnerianie mówią o linii Whitecroft, z gałęzi Pani Crowley, pół żartem, pół serio, że: „To nie są gardnerianie! To co oni robią to nie są praktyki gardneriańskie!” To wiele tłumaczy.

Jako inicjowany aleksandrianin dodam tylko, że aleksandrianie nigdy nie uznali (z resztą nie mieli powodów by to uczynić) tej linii za tradycję aleksandriańską. Sprytni aleksandrianie mają zamknięte fora, na które nie wpuszczają obcych (m.in. "łączonej" linii Pani Crowley). Na nich to co poniektórzy mieli okazję pochwalić się znajomością z Panią Crowley, która zadeklarowała im, że jest gardnerianką. WTF? 

Ronald Hutton, który niestety trochę sobie popsuł reputację, uczynił w swojej pracy Panią Crowley główną spadkobierczynią tradycji aleksandriańskiej. Od razu wyłapał to arcykapłan aleksandriański Ben Whitmore, którego cytat z książki na ten temat zamieściłem na swoim blogu.

Cóż, Pani Mojmira i jej arcykapłanka Agni miały tupet pomawiać moją linię: zarzucać nam „nieważne inicjacje”, „nieuznawanie przez innych wiccan brytyjskich”, to, że nie jesteśmy "linią wiccańską" i mienić się wyjątkową ponad inne.

Niestety, ich linia nie cieszy się wcale szacunkiem w kręgu innych wiccan. Zawdzięcza to m.in. kontrowersjom, jakie założycielka tej linii wywołała na przestrzeni lat. Znana jest choćby z łamania aleksandriańskiej „przysięgi milczenia”. Zamiast trzymać się starych norm Pani Crowley, zaczęła na ame-wiccański sposób organizować warsztaty znane jako Wicca Study Group etc. Nie spodobało się to większości ortodoksyjnych wiccan, którzy potępili taką formę rekrutacji. Niektórzy poprosili Panią Crowley o inicjację, a po jej przeprowadzeniu nie raczyła, czy nie miała czasu ich nawet niczego nauczyć. Jedna z takich historii została opisana w książce Jimahla di Fiosy. W swojej książce Pani Crowley napisała:

In the 1970s, Alex Sanders gave the second and third degree initiations together. This was to help found new covens quickly and to create leaders for the new generation of would-be initiates who were seeking entry into Wicca and could not be accommodated in existing covens. This practice has now largely fallen into disuse. The problem of there being more would-be Witches than groups to train them remains; but giving the two degrees together is not now generally favoured. (Vivianne Crowley, Wicca. A Comprehensive Guide to the Old Religion in the Modern World, Element 2003,  s.194)

Gwoli ścisłości – drugi i trzeci stopień razem nadawał już Gerald Gardner w latach 50. A co do linii aleksandriańskich to przynajmniej połowa, jak nie więcej nadaje je nadal razem.

Pomijam fakt, że linia Whitecroft jest linią zreformowaną, a jej przedstawiciele uważają się niemalże za prawdziwych "True Gardnerians" … Najzabawniejsze jest to, że zarówno gardnerianie i aleksandrianie traktują ich z należnym ostracyzmem, a oni nie bacząc na to prowadzą dynamiczną autopromocję, podpinając się pod obie rzeczone tradycje (z których podobno tylko jedną są). Jeszcze w tekście znalazłem ciekawy cytat:

Tradycja mieszana, która powstała niedługo po założeniu przez Sandersa jego własnej linii. Ludzie, których inicjował, często nie byli bowiem uznawani przez gardnerian za tradycyjne czarownice, a pragnąc pełnej akceptacji i możliwości uczestniczenia we wspólnych rytuałach, starali się o otrzymanie dodatkowej inicjacji w tradycje gardneriańską (s.32). 

Czyli rozumiem, że Pani Crowley poszła do gardnerian by zdobyć „pełną akceptację”, a potem pewnie jeszcze poprosiła innych aleksandrian o kolejne stopnie inicjacji żeby pewnie zdobyć wiedzę, bo uznanie i akceptację już zdobyła? 

ANEGDOTY O WICCA BY MOJMIRA

Pani Mojmira bardzo postarała się, aby w ponurym środowisku wicca zapanowała powszechna wesołość. Udało się jej to nad podziw dobrze, zwłaszcza w tytułach rozdziałów:

KOŁO ROKU I MITOLOGIA- czyli kiedy w lesie zamiast grzybów znaleźć można nago pląsające niewiasty … (37)

INICJACJA –czyli ślepy, nagi, związany i z pręgami na czterech literach …” (s.133)

KOWEN – czyli z której strony ugryźć i nie złamać sobie jedynki … (s.137)

NARZĘDZIA CZAROWNICY II – czyli magia i jak nie zabić babci za jej spadek (s.105)

Ale nie tylko tam, w tekście też:  

Pojawia się tu bowiem pewna obawa – która niejednemu macho zainteresowanemu wicca sen z powiek może spędzać – a mianowicie, czy podczas rytualnego wzbudzania energii, nagich tańców i pięknych kobiet dookoła, nagle nie stanie im … się jakaś krzywda :). (s.99)

I tak możemy dorobić się hemoroidów, powtarzając codziennie z zaparciem osła, że mamy wszystko w … poważaniu :) (s.107)

Nie jesteśmy nieśmiertelni i (przeważnie :)) nie potrafimy latać na miotłach. (s.8)

EMOTIKONY

Pierwszy raz w życiu miałem okazję czytać książkę pełną emotikonów. Emotikonami posługują się osoby w różnym wieku, kiedy rozmawiają na czacie, albo piszą na forach czy blogach. Świetny język cyberprzestrzeni. Nie prościej było zrobić z tej książki komiks, popozować goło jakiemuś grafikowi, dodać parę mądrości w dymkach, nie wysilać się intelektualnie, i może jeszcze ktoś by to kupił?  

ZDJĘCIA

To niestety jedna z największych porażek tej książki. Ale nie zrozumcie mnie źle. O ile autorzy zdjęć się naprawdę postarali by były one ładne, tak wydanie tego na szarym papierze zepsuło niemal cały efekt. Zmniejszenie ich również.  Na miejscu fotografów pogoniłbym Panią Mojmirę z toporem za tak niecne wykorzystanie ich ciężkiej pracy … 

Ta książka nijak się ma w stosunku do innych eklektyczno-newagowych podręczników magii takich jak: Lucy Summers „The Book of Wicca” (Angus, London 2006), Marian Green „How to be a White Witch. A book of transformations, spells & mind magic” (Anness Publishing, London 2003), Raje Airey (consulting editor) “How to make white Magic. Working with the forces of nature for personal empowerment and successful spellweaving” (Anness Publishing, London 2006), bo są one o wiele lepiej i staranniej wydane. 

Czytałem na portalu Wicca.pl informację, że na stronie 101 można zobaczyć gołe baby. Przy tej jakości zdjęć bolą oczy. Trudno ocenić walory taktyczno bojowe modelek (patrz wcześniej omawiana jakość papieru). Mam nadzieję, że w trosce o prawdę historyczną, w lepszej rozdzielczości autorka opublikuje je na swoich stronach celem rozwiania wszelkich wątpliwości na temat jakości występujących tam postaci. W chwili obecnej nie mogę dołączyć do chóru komentatorów ponieważ niewiele widać.

POETYCKA MOWA

„Świat jednak wciąż śpi, otulony grubą peleryną ciemności i przenikającego ciała i dusze chłodu, a ludzie kryją się przed zimnem i brakiem światła w jasnych i ciepłych zaciszach swoich domów. (s.42)

Pani Mojmiro, gdyby Pani nie wyszło z wicca, proponuję odnaleźć się w showbiznesie. Zespół Weekend pracuje nad kolejnym hitem. Byłoby jak znalazł! I byłaby kasa na kolejną książkę ...

DO KOGO KSIĄŻKA JEST ADRESOWANA?

Książka, którą właśnie trzymasz w ręce, przeznaczona jest przede wszystkim dla tych, którzy chcą na temat wicca nabyć konkretną wiedzę, rozwiać nagromadzone wątpliwości oraz podjąć samodzielną praktykę, niekoniecznie rzucając się od razu w wir poszukiwania tradycyjnego kowenu wiccańskiego. (s.8)

Droga Pani Mojmiro! Po przeczytaniu tej książki mam niestety wyłącznie same wątpliwości, które zniechęcają mnie do podjęcia samodzielnej praktyki, a już zupełnie do poszukiwania tradycyjnego covenu wiccańskiego. 

Po pierwsze, zastanawiam się do jakiej grupy wiekowej ta kontrowersyjna publikacja jest adresowana, bo chyba nie dla dorosłych? Czy to ma być obowiązkowa lektura dla panienek mających kłopoty hormonalne w gimnazjum? Podła jakość zdjęć wskazuje mi na cenzurę obyczajową, która ma nie deprawować beneficjentów książki – bardzo młodych ludzi. Brak mi tej jednoznacznej deklaracji, a poprzez oszczędną szatę graficzną, niską jakość papieru, niski poziom merytoryczny nie umiem tej pozycji zakwalifikować.

JAK TO BYŁO W KSIĄŻCE: Wstęp – czyli po co wiedźma pisze książkę… (s.7)

Nie wiem osobiście, jaki jest sens pisać książki o rzeczach, które są już opisane w pięciuset innych znanych na całym świecie? Informacje powielane bez sensu, mało tego zawierające wiele przekłamań, błędów merytorycznych, nadinterpretacji. Widać wyraźnie braki w literaturze fachowej, które są niwelowane burzliwą biografią covenową autorki. Nie wiem po co ludzi uczyć odprawiania jakichś New Age’owych rytuałów, skoro realizuje się zupełnie inną ścieżkę? Najpierw nauczy Pani ludzi eklektycznej wicca na bazie tej książki, a za kilka lat poproszą oni Panią o inicjację i będzie ich Pani uczyła wszystkiego inaczej od podstaw? 

Więc po co wiedźma pisze książkę? 

 Odpowiedź jest bardzo prosta – dla lansu, dla szpanu; dla autopromocji, dla promocji znajomych, dla promocji swojego covenu i linii przekazu gardneriańsko(?)-"aleksandriańskiej". Nie brakuje prywatnych akcentów jak napoje i dania serwowane w gronie Pogan Wrocławskich (s.38-39). Mało tego Pani Mojmira na końcu opisuje skrótowo inne ścieżki, nie mające wiele wspólnego z czarownictwem. Bardziej czytelnikom zrobi wodę z mózgu niż cokolwiek wyjaśni.

Tak więc zmierzając do finału, nie rozwijając już tego, bo jaki jest koń każdy widzi. Książka jest po prostu marna, wiedza autorki o opisywanym temacie po prostu nikła, a próby filozofowania na temat wicca uważam za żałosne. Pani Antonik deklaruje się być tradycyjną wiccanką, co po przeczytaniu książki nie staje się już tak pewne.

Wicca to religia dla myślących i chcących … (s.8) 

No chyba, że tak spróbuje się usprawiedliwić. Za to jak odniesie się do tych słów?:

„Niechaj więc zagości w tobie Piękno i Siła, Moc i Współczucie, Honor i Pokora, Wesele i Cześć.” (s.131)

Tak à propos honoru. Do oceny tej książki sprowokowała mnie autorka w bardzo brzydki sposób manipulując moją pisemną opinią na temat tej publikacji. Nie traciłbym ponownie czasu na lekturę o tak niskim poziomie. Ograniczyłbym się jedynie do próby odcyfrowania obrazków z gołymi paniami. To, że podjąłem trud przeczytania tego od deski do deski i oceny merytorycznej materiału wynika z tego, że Pani Mojmira wycięła z kontekstu moją krótką acz negatywną ocenę jej książki i bez mojej zgody zamieściła w formie autopromocji na swoim blogu. Uważam to działanie delikatnie mówiąc za zwyczajne nadużycie a sprowokowany w temacie religii wicca zawsze podnoszę rękawicę. Moja opinia jest dość skrótowa, nie chciało mi się komentować wszystkich perełek jakie znalazłem w tekście Pani Mojmiry. Zostawiam to innym. Reasumując gdyby ktoś opacznie zrozumiał mój wpis. Książki tej absolutnie NIKOMU NIE POLECAM, A WPROST PRZECIWNIE WYDAJCIE SWOJE PIENIĄDZE Z LEPSZYM SKUTKIEM!