Po ostatniej wypłacie udałem się do księgarni, by po dłuższej przerwie
ponownie przeczytać coś związanego z duszą, ludzkim umysłem i
degrengoladą mózgu. Zdecydowałem się na dzieło warte 35 zł.; książkę Helen McGrath i Hazel Edwards "Trudne osobowości. Jak radzić
sobie ze szkodliwymi zachowaniami innych oraz własnymi". Pisząc ogólnie, książka opowiada o problemach z osobowościami.
Czasami smutno mi, kiedy widzę na półkach biografie znanych postaci i
czuję, że mojej nikt nigdy nie napisze. Błąd! Ilekroć czytam przeciętną
książkę o "upadłych umysłach", mam wrażenie, że czytam o sobie.
Książka się zaczyna rozdziałami o niezgodnościach cech osobowości:
ekstrawertycy i introwertycy, planiści i opcjonerzy, myśliciele i
uczuciowcy. No cóż, nie mam problemu z zaliczeniem się do
tych kategorii (introwertyk, planista, myśliciel). Dalej praca robi się ciekawsza -
pojawiają się frustrujące wzorce osobowości, wykrywacze wad, poczucie
wyższości, apodyktyczność. Następnie wchodzimy w skomplikowane typy
osobowości: osobowość lękowa, zachowania lękowe, etc. Pewną nowością było jak
dla mnie zaliczenie siebie samego do typu osób nieelastycznych, a przynajmniej pasowałbym do opisu jeszcze kilka lat temu.
Dalej jest też trochę o osobowościach wymagających ciągłej uwagi,
bierno-agresywnych, gnębicielach i socjopatach i tutaj "Stop"! To już
nie moja biografia. Choć wielu uznało mnie za nieczułego, pozbawionego
empatii socjopatę, choćby dlatego, że na widok tłumu kiboli bijącego
murzyna na pewno nie podjąłbym żadnej reakcji, bo przecież tłum bez
problemu poradzi sobie z jednym, nie ma co im pomagać, a przy swoim
talencie, to jeszcze niechcąco przeszkodzić ... No tak niska samoocena, moja
biografia o niej nie zapomina ... Potem jest jeszcze kilka innych
rozdziałów z radami jak sobie w trudnych sytuacjach radzić.
No i właśnie. Typowe rady, które można sobie o dolne plecy rozbić niczym
chińską porcelanę z przeciętnego bazaru, na którym handlują Azjaci.
Dużo pierdół, porad, które trochę nie sprawdzają się w naszej polskiej
kulturze ludowej, zwłaszcza na rynku pracy. Podobnie opisywane problemy -
w chwili obecnej mało kto pozwala sobie na mobbing, jaki opisują
autorki. Krótko pisząc jest to trochę nie do nas adresowane. I wychodzi
na to, że może 1/3 książki jest warta uwagi, a cała reszta to
typowe bzdety. Ponadto same te rozdziały pisane są na jedno kopyto
według powszechnie przyjętego schematu: kim są normalni ludzie, słowa
kluczowe dla typowej patologii, przykłady zachowań, przyczyny, dobre
strony zachowań takiej osobowości, kilka true life stories z opisem danego problemu i idiotyczne strategie postępowania z takimi ludźmi. I tak praktycznie każdy rozdział...
Autorzy książki też zwracają uwagę, że osobowości z pewnymi problemami
tak na prawdę dzięki nim mają też pozytywne cechy. Kiedy np. wchodzę do
tramwaju panicznie jestem wyczulony na kieszonkowców. Dzięki temu, żaden
mnie nie okradnie (jeden kiedyś próbował, ale od razu go przyuważyłem).
Osoby nieelastyczne np. potrafią być obsesyjnie lojalne (s.133). Dzięki temu ludzie mogą zarzucać mi np. brak empatii, bo przez to nie
mam problemów, które w innych przypadkach bym miał. Rozśmieszyły mnie
pewne fragmenty, np. ten:
W dzieciństwie większość z nas czasem dokucza kolegom, nieraz grupowo. Są to zachowania typowe dla tego wieku i mają charakter rozwojowy. Wraz z dorastaniem uczymy się szanować prawa i uczucia innych. Podobnie jak większość z nas eksperymentuje z kłamaniem, podkradaniem drobnych rodzicom czy kradzieżami sklepowymi, tak samo próbujemy gnębienia. Jeśli nawet nie i n i c j u j e m y dręczenia kolegi, bierzemy w nim udział poprzez wyśmiewanie się, trzymanie się w pobliżu, uczestniczenie, przyglądanie się lub brak reakcji.
I cóż tu podsumować? Właściwie to wszystko już napisałem wyżej. Rady
autorów tak na prawdę są beznadziejne. Co mi z tego, że młody dzieciak w
wieku szkolnym zignoruje gnębiciela lub odpowie mu w stylu proponowanym
w książce, skoro gnębiciel po prostu podejdzie i da mu w łeb? Tak więc i
tutaj czasem występuje przysłowiowe "leczenie kaca piwem".
Są znacznie lepsze pozycje na ten temat, ta jest co najwyżej średnia.