Powracamy do wesołego świata neopogan (tak wiem, nie wszyscy identyfikują się z tym terminem). Tym razem jesteśmy wśród swoich; czytamy o rodzimowiercach słowiańskich i germańskich. Lećmy zatem po kolei.
Najpierw małe wprowadzenie do tematu. Pojawia się oczywiście historia rejestracji pierwszych związków rodzimowierczych w Polsce w latach 90. XX w. Autorzy pominęli Rodzimą Wiarę (początkowo Zrzeszenie Rodzimej Wiary) zarejestrowanej w 1996 r. Podejrzewam, że korzystali z pracy "Walking the Old Ways in a New World. Contemporary Paganism as Lived Religion" pod redakcją Joanny Mality-Król i Adama Anczyka, gdzie ten związek został pominięty. I właśnie na bazie takich słabych źródeł powielane są historyczne ogólniki ... Co ciekawsze o związku RW powstałym w tym okresie wzmiankują dalej w książce Mariusz Filip i Piotr Grochowski. Pominięto też pewne wpływy z epoki PRLu np. protoplastę RKP, Święte/Lechickie Koło Czcicieli Światowida.
Jennifer Snook "The rise of inclusive heathenry: How movements respond to political currents"
Autorka wymieniła kilka mniej mi znanych zamachów dokonanych przez neopogan w USA. Warto mieć te wydarzenia na uwadze.
.png)
Miroslav Vrzal "Deradicalization of Czech Pagan black metal: Decrease of militant anti-Christianity and far right tendencies"
Jeden z najbardziej znanych w lidzie światowej badaczy muzyki metal i subkultury metalowców (\m/ \m/) Miroslav Vrzal tym razem przedstawia zanikanie zainteresowania tematami takimi jak narodowy socjalizm i radykalizm na scenie czeskiej. I powiem, że mam wrażenie, że identycznie stało się w Polsce. Dawniej mnóstwo było grup takich jak Selbstmord, Moontower, Swastyka (potem Sunwheel). O wszystkich słuch zaginął, a samo zainteresowanie nazizmem zmalało. Gontyna Kry, mój ulubiony zespół z przekazem narodowosocjalistyczno-pogańskim w chwili obecnej istnieje dalej, ale przestał już wiązać się ze wspomnianą ideologią polityczną. Pozostał przy pogaństwie. W Czechach analogicznie. Nie jest to już ten świat palonych kościołów, zabójstw, czy wandalizmu co dawniej. Jakie czasy, tacy metalowcy.
Richard Blackett and Denise Vast "Innangard: Folkish-enabling concepts in inclusive Heathenry"
Tutaj mamy trochę o pogaństwie inkluzywnym i pogaństwie ekskluzywnym, czyli tym gorszym i tym lepszym. Artykuł dotyczy głównie dwóch tematów:
- „Innangarðr” („wewnętrzne ogrodzenie” lub „wewnętrzny świat”), który reprezentuje uporządkowaną, cywilizowaną przestrzeń, w której panują prawa i normy społeczne, symbolizuje bezpieczeństwo, stabilność i wspólnotę, a kontekście mitologicznym może odnosić się do królestwa bogów [Asgardu] lub ludzkich osad).
- „Utangarðr” („zewnętrzne ogrodzenie” lub „zewnętrzny świat”), które to pojęcie oznacza chaos, dzikość, nieznane, symbolizuje zagrożenie, niebezpieczeństwo, siły natury, a w kontekście mitologicznym może odnosić się do królestwa olbrzymów [Jotunheimu] lub niezbadanych terytoriów).
Pojęcia te pochodzą ze staronordyckiego i są kluczowe dla zrozumienia kosmologii i światopoglądu wikingów. Autorzy piszą o różnych odmianach germańskiego neopogaństwa m.in. teodyzmie, loki'eanach, Pierścieniu Trotha. Jest trochę o "problemach" z dyskryminacją i rywalizacją o prawdę w tym środowisku. Ciekawy artykuł, choć ciężko było mi przez niego przebrnąć.
 |
Modraniht Gealdor Þórbeorht Hláford gealdoring Cædmones Léoþ at the Ealdríce Théod's 2021 Módraniht faining at Whitthenge Heall in Richmond, Virginia. |
Angie Padilla "Narratives in the dialogue of the use and abuse of rune magic in contemporary Paganisms"
Tutaj mamy podróż do świata run, a właściwie do roszczenia sobie praw co do ich użytkowania. Sam bym stwierdził, że każdy w tym sporze ma rację, gdyby wszystkie strony konfliktu radośnie sobie nie zaprzeczały. Ale szanuję poszczególne punkty widzenia.
Oksana Smorzhevska "Grandsons of Dazhbog and Svarog: Ridnovirs in the socio-cultural space of Ukraine"
Na wstępie drażni mnie to "Ridnovirs, Ridnivirstvo". Po angielsku przyjęła się forma "Rodnovers, Rodnovery", tak bardziej z ruskiego. Zbiło mnie z nóg stwierdzenie:
In general, the study of Ridnovirstvo in English-language studies examines it through the prism of nationalism/ cosmopolitanism/ xenophobia (Ivakhiv 2005a; Lesiv 2017). In my opinion, this is biased and unbalanced: we do not study Islam exclusively as religious fundamentalism or Catholicism for peadophilia. (s.94).
Czuję, że autorka słabo zna stan badań w wielu zakresach. Skoro niektórzy rodzimowiercy wybierają pogaństwo jak alternatywę dla wartości świata, w którym żyją, to trudno ich nie badać od tej strony. Myślę, że bada się islam pod kątem terroryzmu i fundamentalizmu, podobnie jak pedofilię wśród księży. Ogólnie artykuł jest o kapelanach pogańskich, problemach na linii frontu prawosławie-rodzimowierstwo.
Mariusz Filip "Forget history: Censuring identities within Polish contemporary Paganism"
Z tym przedstawieniem Rodzimego Kościoła Polskiego jako "demokratycznego, lewicowego, henoistycznego" można by polemizować, choć autor powołuje się na dobre, sprawdzone źródła. A tak ogólnie to mamy krótką historię rodzimowierstwa w Polsce, pierwsze zarejestrowane związki, konflikty, zawiązanie Konfederacji Rodzimowierczej, aż po powstanie ZWRP "Ród". Artykuł świetny, gorąco polecam!
Kaarina Aitamurto and Ross Downing "The changing faces of Paganisms in Slavic nations"
O neonazizmie, ekstremizmie, wojnie rosyjsko-ukraińskiej, krajach słowiańskich i zwykłym pogaństwie. Treściwie!
Następnie mamy krótkie wprowadzenie do części drugiej, a potem:
Adrien Nonjon "When Perun goes to war: An overview of Pagan ethos and rituals in the Ukrainian army"
Znowu różnorodność i nacjonalizm, poganie naziści i inni. Dużo o ukraińskiej armii i obecnej w niej żołnierzy będących wyznawcami nordycko-słowiańskiego pogaństwa. Tak, tak. Wikińskie korzenie Rusi, a co za tym idzie, wizja dwóch kultur nałożonych na siebie. Częste to zjawisko. Wielu pogan nosi runy, Vegvisir, Aegishjalmur, Valknut albo ozdoby w skandynawskim stylu będąc przy tym wyznawcami bogów słowiańskich. Także w Polsce. Krótko, zwięźle i na temat.
Victoria Hudson "Locating the role of Paganism in far right groups on the Russian socio-political landscape"
Przenosimy się do Rosji. I trochę czytamy o batalionie Rusicz, reakcji cerkwi, państwa i innych.
Richard McDonald "Selective Frith: Meeting Heathen world-building in English/Welsh prisons"
Czyli resocjalizacja pogan i sytuacje w brytyjskich więzieniach. Trochę lania wody o kapelanach. Na czele kwestia readaptacji społecznej.
Jakub Ludvík and Pavol Kosnáč "AllatRa and Creative Society: Cult-like Slavic Pagan off-shoot"
No to wchodzimy w temat czegoś New Age'owego. Właściwie wyrosłego na bazie teozofii. Annunaki, planeta Vamfin i komunikowanie się z nimi przez lidera. No trochę przypomina to naszą Misję Faraon czy Antrovisa. I tak samo AllatRa jest do rany przyłóż co wspomniane kulty UFO w Polsce.
Andrew Pardy "Developing CT awareness and negotiating sensitivity to Paganisms"
No i nikt jak Andrew Pardy wychodzi na scenę. Kiedyś na Facebooku wywalił mnie ze swojej grupy za poglądy. No cóż, kiedy ostatnio zaglądnąłem tam widziałem jego wyraźny sprzeciw przeciwko skrajnie prawicowym ruchom w Wielkiej Brytanii występującym przeciwko muzułmańskim nachodźcom. Tak panie Pardy! Tylko czekam aż panu łeb utną, albo pana rodzinie. Wyższość tolerancji na pewno pokaże swoje oblicze. I to zarówno pana jak i pańskich sympatyków z grupy. Życzę spełnienia marzeń! Wstęp artykułu konkretny. Mocne wejście z tym najszybciej rosnącym zagrożeniem terrorystycznym; autor zwraca uwagę, że tym neopogańskim wzrosło wielokrotnie. Dawniej tylko dżihad był popularnym zagadnieniem. Kurcze, jak to czasy się zmieniają.
Myślę, że najlepszą metodą walki z terrorem w czasach obecnych jest zamknięcie granic, likwidacja państw opiekuńczych, zabranie jakichkolwiek ekstra praw wszelkim mniejszościom, jakichkolwiek zasiłków, nie bawienie się w poprawność polityczną, karanie za nielegalne przekroczenie granicy, karę śmierci dla zabójców, a problem terroru sam się rozwiąże. Prawda, że proste? Jak konstrukcja cepa.
A tak to trochę o tym, co robić z takimi, jak temu przeciwdziałać, jak poszczególne instytucje mogą pomóc. Oczywiście złem dla Pana Pardy'ego pozostaje Odinic Rite i Asatru Folk Assembly, ich misjonarstwo w zakładach karnych, które ma na celu rekrutację nowych członków. Myślę, że samo spędzenie czasu więźniów w karcerach z emigrantami pokaże im co jest słuszne w przeciwieństwie do lewackiego prania mózgu ...
Taras Tarasiuk "Ridnovirstvo in the Ukrainian context: An objective perspective and identification of potential threats"
Wracamy na Ukrainę. Trochę o grupach z tego kraju, ich działalności opartej o politykę antyrosyjską, teorie konspiracyjne (które w większości przypadków okazały się być prawdziwe). Grupy o charakterze narodowym, słowiańskim. Współpraca i wspólny wróg. Jest o czym czytać. Gorąco polecam!
Saga Rosenström and Barbora Žiačková "The Research-Political vegvísir: Navigating contemporary Pagan and far right appropriations of Viking studies"
Tutaj wbrew tytułowi jakieś ankiety i statystyki. Trochę o nadużyciach ze strony pogan, trochę o nadużyciach w stosunku do nich. Trolling, groźby. Że dużo z zadeklarowanych wyznawców dawnych bogów to historycy i archeolodzy. No cóż, trzeba się dobrze uczyć, żeby być porządnym czcicielem Odyna.
Dobre, choć w moim odczuciu z badań wychodzi potwierdzenie stereotypów na temat neopogan z tego nurtu. Dużo porad jak walczyć z prawicowym ekstremizmem. Tylko pytanie, po co?
Potem intro do części trzeciej. A po nim:
Joseph Stanley Hopkins "Where are the holy trees and sacred groves in Heathenry?"
Tutaj o kulcie świętych drzew przez germańskich neopogan, a właściwie o ich braku. Autor wspomina także o tym, że asatryjczycy nie byli zbyt chętni do dyskusji na rzeczony temat. Cóż, nie tylko rodzimowiercy słowiańscy narzekają na dziennikarzy i naukowców. Jest parę zdań o kulcie drzew w kilku raptem kulturach.
Hrafsunna Ross "Nithing poles: A letter of criticism on moral passivity in Paganisms"
Słup z końską czaszką, używany by na kogoś sprowadzić zły los, a obecnie jako protest przeciwko niesprawiedliwości. O tym pisze Hrafsunna Ross, opowiadając o incydentach na Islandii. Z jednej strony to tradycja. Z drugiej nithingi stawiane są wirtualnie - tradycja ewoluuje. No i oczywiście ich rola to ekspresja liberalnej pogańskiej myśli przeciwko rasizmowi, ksenofobii i innym smakołykom, które manifestowane są przez klasyczne nordyckie symbole różnych grup "-fobicznych".
Santiago David Gutiérrez "Etenismo: Innovations and challenges in Latin American Heathenry"
Tutaj mamy nordyckie pogaństwo z dala od Skandynawii. Nie da się? Da się. I to jak mieszkańcy Ameryki Łacińskiej odgapiają od Nordyków. Etenismo, bo takim terminem określają się rodzimowiercy (lub raczej egzowiercy) w tym rejonie.
Maryna Liuta "The winds of the future awake: Pagan women in Ukraine"
Dużo o Ukrainie w tym tomie. Tym razem panie na piedestale. Autorka przeprowadziła wywiady z kilkoma z nich. Sądząc po opisie stanowią ciekawą reprezentację. O zgrozo! Znowu ten feminazizm i kobiety wyzwolone ...
Piotr Grochowski "The concept of Mir as a tool for alleviating political conflicts in Polish Rodzimowierstwo"
Wracamy do Polski. I czytamy o historii naszego rodzimowierstwa. Nie pojmuję co ma znaczyć "Fascist Nazi Germany"? Niemcy były faszystowskie, nazistowskie czy jedno i drugie na raz? Ja bym raczej stawiał na sam nazizm. Jest o zlotach rodzimowierczych - święcie Stada i dorocznym wiecu. Był taki okres, że na obrzędy naszego chramu wpadały i lesbijki, i naziści. Nie było wojen, dyskusji politycznych, wszystko hulało jak trzeba. Tutaj autor zwraca uwagę, że nie wszystko jest zawsze takie proste, bo na konkretnych przykładach tarcia się zdarzały.
Natalia Lee "Hacking the self: Germanic animism's cyberpunk future"
Humanizm i transhumanizm. Kwestie technologii w życiu współczesnych pogan. No i oczywiście sprawy kapitalizmu i jaki to on jest zły dla jednych i dobry dla drugich.
Ross Downing and Kaarina Aitamurto "Summary: Concrete actions to produce G/SICP resiliency against extremists"
Co by dużo nie mówić, podsumowanie całości z wnioskami.
Wszystko jak zwykle na wysokim poziomie. Dobre artykuły, które zarówno dobrze przedstawiają rodzimowierstwo Słowian i Germanów jak i sytuacje z nimi związane.
Bezdyskusyjnie jest to obowiązkowa lektura dla wszystkich miłośników neopogaństwa.
Z ognistym płomieniem Swarożyca - gorąco wszystkim rekomenduję!