niedziela, 18 lutego 2018

Bartłomiej Grzegorz Sala „W górach przeklętych. Wampiry Alp, Rudaw, Sudetów, Karpat i Bałkanów”

„ ... Krew ...Trudno o nią w tych czasach [...]”
Gdzie się podziały tamte wampiry? Te ohydne bestie z oślizłymi twarzami pełnymi sierści ... Teraz to romantycy w skórzanych płaszczach z podkreślonymi czarną kredką oczami, bladymi twarzami, którzy piją krew ludzką a co gorsza, cierpią, bo ludzie nie mogą ich przez to zrozumieć. Wygląda mi to na hollywódzko-gotycki refleks współczesnych problemów gejowskich, ale co gorsza psuje to image prawdziwego, ludowego wampira. Teraz nieumarli udzielają wywiadów, piszą blogi, ujawniają się w programach ze swoim trupim coming-outem ... Dość poprawności politycznej! Chcemy prawdziwego Nosfateru! Czy jak mu tam leciało (krwią z ust)? 

Jeśli chcemy klasycznych wampirów, to przeczytajmy sobie książkę Bartłomieja Grzegorza Sali „W górach przeklętych. Wampiry Alp, Rudaw, Sudetów, Karpat i Bałkanów”. I wracamy do swojskiego nam Słowianom folkloru pełnego groźnych żywych trupów dziesiątkujących wsie, których nie tak łatwo się pozbyć. 

 
Wreszcie trafiła mi do rąk praca przedstawiająca najbardziej znanych z historii wampirów. Do tej pory większość opracowań pomijała kompletnie takie postacie jak Myśleta, Brodka Duchaczowa, Wampir z Bolkowa, Jure Grando, Wampir z Mykonos, Georg Eichner, Petar Blagojevic, Milica, Sava Savanovic czy Arnaut Pavle. Autor poruszył także postacie znane z literatury: Filinnion, Lord Ruthven, Wampir Morlacki, Książę Kostaki Brancovan i wielu innych, w tym klasyczne dla tego środowiska postacie jak Hrabia Dracula czy Erzesebeth Bathory. Na końcu jest trochę o filmach i wampirze w kulturze współczesnej. 

 
Podoba mi się to, że ktoś wreszcie stworzył przystępne opracowanie przedstawiające kompletnie nie znane postacie zarówno z historii jak i z literatury. Autor dobrze przedstawił historię, ewolucję i niepopularne jak dotąd sposoby jak radzić sobie z krwiopijcami. Wprawdzie nie znalazłem żadnej wzmianki o tym, że łowcy wampirów nosili bycze skóry, ale spodobało mi się zwrócenie uwagi na czosnek i to, że rozwija się on odwrotnie do faz księżyca, co sprawia, że przez wieku przypisywano mu apotropeiczne właściwości. Dużo ciekawostek w książce (tak poza tym). Najbardziej do gustu przypadły mi historie o Draculi, o tym jak kazał zabić leniwą żonę pewnego chłopa za nieróbstwo, o tym jak (Polak potrafi)ł siebie ocalić, o turbanach przybitych Turkom do głów! Tak trzymać panie hrabio! W sumie to legendy o hospodarze, a nie hrabim, ale co tam ...

Jedynym minusem w całej pracy wydaje mi się zapełnianie tekstu historią. Jest to w niektórych przypadkach kompletnie bezsensowne i mam wrażenie, że na siłę wydłużać ma ilość stron.

Podobają mi się wnioski autor na temat współczesnego image wampira i tego, że jest on marnym cieniem swojego poprzednika. Cóż, wampirom przypisuje się refleks rozmaitych problemów – starego człowieka pożądającego młodej pięknej kobiety (np. niektóre wizje hrabiego Draculi), lesbijki (Carmilla), kobiety nienawidzącej młodszych i piękniejszych (Elunia Bathory), pedofila-pederasty (Vardelek) etc. Teraz to wszystko sprowadziło się chyba do jednego. Ale nie martwmy się, może za niedługo kino zacznie wracać do starych dobrych trendów. Tyle, że filmu Coppoli nic i tak nie przebije. 

Książkę polecam!