Ponownie myślami przenosimy się
do przełomu XIX i XX w. Są to czasy największego okultystycznego ożywienia, które
wywarło decydujący wpływ na najpopularniejsze religijno-ezoteryczne ugrupowania
współczesne. Choć w tym przypadku to i tak możemy śmiało pisać o prekursorach
tej epoki oraz ich wpływie na wybitne jednostki tamtego okresu. Zbigniew Łagosz
po raz kolejny przedstawia nam postać Czesława Czyńskiego, jego losów, działalności,
podróży i powiązanego z nim środowiska światowej sławy masonów, różokrzyżowców,
martynistów. Tym razem autor postanowił zawężyć temat tylko do postaci „Punar
Bhavy”; ponownie poznajemy biografię tej nietuzinkowej postaci ze szczegółami.
Publikacja tak jak i poprzednim razem oparta została
o doskonale zgromadzone unikatowe źródła i dokumenty. Życie i działalność
Czyńskiego opisana jest zatem z niezwykłą, detaliczną precyzją. Łagosz
poświęcił dużo miejsca problemowi skandali z udziałem Czyńskiego, jego procesom,
kontrowersjom oraz zwykłym kłamstwom. A temat ten jest niezwykle popularny
jeśli chodzi o notabli tego towarzystwa – nawet kilka dekad później. Tutaj zdemaskowane
zostały szarlatańskie występki, z których zasłynął już za życia sławny polski
hipnotyzer, mag, członek wielu „tajnych” stowarzyszeń krążąc wokół znaczących
dla historii postaci, m.in. rosyjskiego cara. Dodatkowym atutem niniejszej
pracy jest dobre przedstawienie rozwoju martynizmu w Polsce i co dla nas
Polaków ważne – pokazanie, że rozmaite stowarzyszenia były tutaj tak samo
popularne jak w innych częściach Europy czy Ameryki.
Praca stanowi świetne
uzupełnienie poprzedniej książki Łagosza pt. „Punar Bhava. Czesław Czyński i Aleister Crowley w świetle XX wiecznej tradycji ezoterycznej”, sprostowanie
oraz rozwinięcie wielu omawianych wcześniej wątków. Autor ma lekkie pióro zatem
wszystkim miłośnikom tematu gorąco rekomenduję jego kolejną pracę!